NGƯỜI PHỤ NỮ ĐẦU TIÊN ĐƯỢC BÁC HỒ TẶNG HUY CHƯƠNG

Nhân dịp kỷ niệm 65 năm Cách mạng Tháng Tám (19/8/1945 – 19/8/2010)
và Quốc khánh 2 – 9(2/9/1945 – 2/9/2010)
Sắp tới Đại lễ 1000 năm Thăng Long cũng sẽ được tổ chức trọng thể tại Hà Nội, xin đăng lại một sự kiện đã sảy ra trong những ngày đầu Cách mạng Tháng Tám để các bạn trẻ ngày nay được biết.

Ngày 2-9-1945, Chính phủ lâm thời cách mạng chính thức làm lễ ra mắt quốc dân đồng bào, khai sinh ra nước Việt Nam Dân Chủ Cộng Hòa, chấm dứt chế độ thực dân đô hộ hơn 80 năm. Nhưng đằng sau thắng lợi to lớn lẫy lừng ấy là những khó khăn ghê gớm đe dọa trực tiếp đến sự tồn vong của đất nước và chính quyền nhân dân. Thiên tai và địch họa dồn dập đã tàn phá đất nước đến kiệt quệ, cướp đi hơn 2 triệu sinh mạng đồng bào. Ngoại viện không có. Trong nước mất mùa, lụt lội. Kho bạc quốc gia không bằng tài sản của một thương gia. Giặc ngoại xâm và nạn nội phản đang lăm le thôn tính, thoán nghịch.

Trong hoàn cảnh cực kỳ khó khăn ấy, uy tín Cụ Hồ và Mặt trận dân tộc thống nhất đoàn kết xung quanh Đảng ta đã làm nên điều kỳ diệu mà không có một cuộc cách mạng dân tộc dân chủ nào có được: hai bàn tay trắng giành và giữ chính quyền, kháng chiến và kiến quốc thành công. Điều kỳ diệu ấy bắt nguồn từ chính quan điểm cách mạng đúng đắn mà Đảng ta và Bác Hồ đã áp dụng: cách mạng là sự nghiệp của quần chúng.

Ngày 4-9-1945, Chính phủ lâm thời ban hành lệnh mở cuộc lạc quyên ủng hộ Quỹ độc lập để huy động nguồn tài chính và cơ sở vật chất trong quần chúng nhân dân cả nước. Hơn ai hết, phụ nữ là người tỏ ra hăng hái đi đầu trong cuộc vận động này. Phụ nữ là người chịu đựng gian khổ và bất công nhất trong chế độ thực dân và phong kiến. Do đó, cuộc Cách Mạng Tháng Tám ngoài ý nghĩa là cuộc cách mạng dân tộc dân chủ, nó còn có ý nghĩa là cuộc cách mạng giải phóng phụ nữ khỏi ách thống trị phong kiến kéo dài suốt mấy ngàn năm qua.

Phong trào ủng hộ Quỹ độc lập lan ra nhanh chóng và phát triển mạnh mẽ khắp trong mọi giới, mọi lưa tuổi. “Tuần lễ Vàng” được mở ra để khích lệ và tạo thêm điều kiện cho những người có của tham gia công sức của mình vào sự nghiệp củng cố và xây dựng đất nước. Ngày 17-9-1945, Nhà hát lớn thủ đô lại một lần nữa chứng kiến tinh thần hăng hái cách mạng sôi nổi của đồng bào Hà Nội nô nức đem vàng đến đóng góp. Trong dòng người tấp nập ấy, phụ nữ là đa số. trong chiếc đỉnh đồng lấp lánh vô số nào dây chuyền, nào nhãn cưới, nào vòng, nào xuyến, nào hoa tai chen chúc với những nén vàng ròng óng ánh.

Thời gian này, tuy Chính phủ chưa có hình thức tặng thưởng, nhưng là người có nghệ thuật tập hợp và động viên lực lượng quần chúng kịp thời, Bác Hồ đã hứa sẽ chụp ảnh chung và tặng huy chương cho người nào ủng hộ nhiều vàng nhất trong Tuần lễ Vàng. Thế là các gia đình giàu có chờ đến giờ chót mới mang vàng đến, mong nhận được tấm huy chương đầy ý nghĩa ấy và tỏ rõ lòng yêu nước của mình.

Hiệu Lợi Quyền 27 Hàng Ngang

Và cuối cùng, người được nhận vinh dự đó là bà Vương Thị Lai tức Lợi Quyền, nhà số 27 phố Hàng Ngang. Bà đã cúng vào Quỹ độc lập trong Tuần lễ Vàng 109 lạng. Ngày 10-11-1945, Hội Phụ nữ đã tổ chức “Ngày phụ nữ ủng hộ Nam bộ kháng chiến”, Bác Hồ đã đến dự và mang theo tấm huy chương bằng vàng hình ngôi sao năm cánh, giữa có chữ V.M. Trong bầu không khí hân hoan và trang trọng, Bác đã tự tay gắn huy chương cho bà Vương Thị Lai. Đó là tấm huy chương đầu tiên mà Chủ tịch Hồ Chí Minh tặng cho một công dân của nước Việt Nam mới, một phụ nữ ái quốc. đó cũng là tấm huy chương độc nhất vô nhị, vì lẽ tấm huy chương đó là món quà của một Việt kiều yêu nước ở Trung Quốc gửi về biếu Bác. Người nói: “Với tấm huy chương này, bà Vương Thị Lai là đại biểu cho lòng hăng hái và hy sinh cho phụ nữ Việt Nam”.

Bà Vương Thị Lai đã xứng đáng với tấm huy chương quí và lời khen ngợi của Bác Hồ. bà đã lặng lẽ tiếp tục đem vàng, tiền mua thóc ủng hộ quỹ cứu đói, ủng hộ bộ đội, giúp tự vệ thành trong những ngày khó khăn cuối năm 1946. Sau này, bà lại tiếp tục góp tiền ủng hộ xây dựng Nhà máy Da Thụy Khê, nhà máy dệt khăn mặt. Bà tham gia Hội đồng Nhân dân thành phố, là ủy viên Hội đồng hòa bình thế giới của Việt Nam và ủy viên Ban Chấp hành Hội Phụ nữ Việt Nam. Tinh thần hăng hái hy sinh vì nước của phụ nữ Việt Nam và của bà Vương Thị Lai thật đáng quí biết bao!

PHẠM VIỆT ANH

(Viện Hồ Chí Minh)

Bài đăng trên báo Sài Gòn Giải Phóng số 5128 ngày Thứ bảy 19-10-1991

đăng lại bởi Mai Thế Trạch, con trai bà Lợi Quyền.